نوروز يکي از کهن ترين جشن هاي بـه جا مانده از دوران باستان است. نام لاتين فيلم هديه اي از بهشت خاستگاه نوروز درون ايران باستان هست و هنوز مردم مناطق مختلف فلات ايران نوروز را جشن مي گيرند. نام لاتين فيلم هديه اي از بهشت زمان برگزاري نوروز، نام لاتين فيلم هديه اي از بهشت درون آغاز فصل بهار است. نوروز درون ايران و افغانستان آغاز سال نو محسوب مي شود و در برخي ديگر از کشورها تعطيل رسمي است. مجمع عمومي سازمان ملل درون نشست ۲۳ فوريه ۲۰۱۰ خود، ۲۱ ماه مارس را بـه عنوان روز جهاني نوروز، با ريشـه ايراني بـه رسميت شناخت و آن را درون تقويم خود جاي داد. درون متن بـه تصويب رسيده درون مجمع عمومي سازمان ملل، نوروز، جشني با ريشـه ايراني کـه قدمتي بيش از ۳ هزار سال دارد و امروزه بيش از ۳۰۰ ميليون نفر آن را جشن مي گيرند توصيف شده است. پيش از آن نيز درون تاريخ ۸ مـهر ۱۳۸۸ خورشيدي، نوروز توسط سازمان علمي و فرهنگي سازمان ملل متحد، بـه عنوان ميراث غير ملموس جهاني، بـه ثبت جهاني رسيده بود.
زمان نوروز
جشن نوروز از لحظه اعتدال بهاري آغاز مي شود. درون دانش ستاره شناسي، اعتدال بهاري يا اعتدال ربيعي درون نيم‌کره شمالي زمين بـه لحظه‌اي گفته مي شود کـه خورشيد از صفحه استواي زمين مي گذرد و به سوي شمال آسمان مي رود. اين لحظه، لحظه اول برج حمل ناميده مي شود، و در تقويم هجري خورشيدي با نخستين روز(هرمز روز يا اورمزد روز) از ماه فروردين برابر است. نوروز درون تقويم ميلادي با ۲۱ يا ۲۲ مارس مطابقت دارد. درون کشورهايي مانند ايران و افغانستان کـه تقويم هجري شمسي بـه کار مي شود، نوروز، روز آغاز سال نو است. اما درون کشورهاي آسياي مركزي و قفقاز، تقويم ميلادي متداول هست و نوروز بـه عنوان آغاز فصل بهار جشن گرفته مي شود و روز آغاز سال محسوب نمي شود.
واژه نوروز
واژه نوروز يک اسم مرکب هست که از ترکيب دو واژه فارسي«نو» و«روز» بـه وجود آمده است. اين نام درون دو معني به کار مي رود:
۱) نوروز عام: نام لاتين فيلم هديه اي از بهشت روز آغاز اعتدال بهاري و آغاز سال نو.
2) نوروز خاص: روز ششم فروردين با نام«روز خرداد».
ايرانيان باستان از نوروز بـه عنوان ناوا سرِدا يعني سال نو ياد مي د. مردمان ايراني آسياي مركزي نيز درون زمان سغديان و خوارزمشاهيان، نوروز را نوسارد و نوسارجي بـه معناي سال نو مي ناميدند.
واژه نوروز درون الفباي لاتين
در متن هاي گوناگون لاتين، بخش نخست واژه نوروز با املاي No،Now ،Nov و Naw و بخش دوم آن با املاي Ruz، Rooz و Rouz نوشته شده است. درون برخي از مواقع اين دو بخش پشت سر هم و در برخي با فاصله نوشته مي شوند. اما بـه باور دکتر احسان يارشاطر بنيان‌گذار دانشنامـه ايرانيکا، نگارش اين واژه درون الفباي لاتين با توجه بـه قواعد آواشناسي، بـه شکل Nowruz توصيه مي شود. اين شکل از املاي واژه نوروز، هم اکنون درون نوشته هاي يونسکو و بسياري از متون سياسي بـه کار مي رود.
تاريخچه
منشا و زمان پيدايش نوروز، بـه درستي معلوم نيست. درون برخي از متن هاي کهن ايران از جمله شاهنامـه فردوسي و تاريخ طبري، جمشيد و در برخي ديگر از متن ها، کيومرث بـه عنوان پايه‌گذار نوروز معرفي شده است. پديد آوري نوروز درون شاهنامـه، بدين گونـه روايت شده هست که جمشيد درون حال گذشتن از آذربايجان، دستور داد که تا در آنجا براي او تختي بگذارند و خودش با تاجي زرين بر روي تخت نشست. با رسيدن نور خورشيد بـه تاج زرين او، جهان نوراني شد و مردم شادماني د و آن روز را روز نو ناميدند. برخي از روايت‌هاي تاريخي، آغاز نوروز را بـه بابليان نسبت مي دهد. بر طبق اين روايت ها، رواج نوروز درون ايران بـه ۵۳۸ سال قبل از ميلاد يعني زمان حمله کورش بزرگ بـه بابل بازمي گردد. هم چنين درون برخي از روايت ها، از زرتشت بـه عنوان بنيان گذار نوروز نام شده است. اما درون اوستا(دست کم درون گاتها) نامي از نوروز نشده است. ابوريحان بيروني درون آثارالباقيه آورده است: نوروز يکي از بزرگ ترين جشن هاي ايرانيان هست که از ديرباز درون ايران برگزار مي شده و آيين هايي خاص خود را داشته است. درون مورد خاستگاه نوروز نظرات مختلفي وجود دارد گروهي آن را بـه روزگار جمشيد جم پادشاه کياني و گروهي بـه دوره هاي پيش از اين منسوب مي دانند. اين جشن از دير باز که تا کنون مراسم و آيين هايي داشته کـه برخي از آن ها مانند خانـه تکاني، سفره هفت سين، چهارشنبه سوري و زيارت اهل قبور درون پنجشنبه آخر سال هنوز نيز درون بين ايرانيان برگزار مي شود. البته اين جشن ها درون گذشته بـه شکل هاي ديگري برگزار مي شد. آن چه امروز ما از جشن هاي ايراني مي بينيم صورت تغيير يافته بر اساس شرايط روز آن هست چون هيچ پديده فرهنگي يکنواخت باقي نمي ماند و البته نبايد فراموش کرد فرهنگ ثابت فرهنگ مرده است. بيشتر پديده هاي فرهنگي بـه مرور زمان تغيير مي کنند و تلاش همگان بايد تغيير درون جهت مثبت باشد.
نوروز درون دوره هخامنشيان
نگاره مراسم پيشکش هدايا بـه پادشاه ايران درون تخت جمشيد. برخي از پژوهشگران، اين مراسم را بـه نوروز مربوط مي دانند. بسياري از محققين اعتقاد دارند تاج گذاري جمشيد(که بـه روايتي بنيان گذار نوروز است) درون روز اول بهار بوده اما محققان و کارشناسان تاريخي فرضيه هاي ديگري را نيز ارائه کرده اند، مثلا درون زمان فردوسي براساس آن چه از اشعار وي بر مي آيد درون پاييز جشن آغاز سال برگزار مي شد. کوروش دوم بنيان گذار هخامنشيان، نوروز را درون سال ۵۳۸ قبل از ميلاد، جشن ملي اعلام کرد. وي درون اين روز برنامـه هايي براي ترفيع سربازان، پاکسازي مکان هاي همگاني و خانـه هاي شخصي و بخشش محکومان اجرا مي نمود. اين آيين ها درون زمان ديگر پادشاهان هخامنشي نيز برگزار مي شده است. درون زمان داريوش يکم، مراسم نوروز درون تخت جمشيد برگزار مي شد. البته درون سنگ نوشته هاي به جا مانده از دوران هخامنشيان، به طور مستقيم اشاره‌اي بـه برگزاري نوروز نشده است. اما بررسي ها بر روي اين سنگ نوشته ها نشان مي دهد کـه مردم درون دوران هخامنشيان با جشن هاي نوروز آشنا بوده‌اند، و هخامنشيان نوروز را با شکوه و بزرگي جشن مي گرفته‌اند. شواهد نشان مي دهد داريوش اول هخامنشي، بـه مناسبت نوروز درون سال ۴۱۶ قبل از ميلاد سکه‌اي از جنس طلا ضرب نمود کـه در يک سوي آن سربازي درون حال تيراندازي نشان داده شده است. درون دوران هخامنشي، جشن نوروز درون بازه‌اي زماني ميان ۲۱ اسفند که تا ۱۹ ارديبهشت برگزار مي شده است.
نوروز درون دوره اشکانيان و ساسانيان
در زمان اشکانيان و ساسانيان نيز نوروز گرامي داشته مي شد. درون اين دوران، جشن هاي متعددي درون طول يک سال برگزار مي شد کـه مـهم ترين آن ها نوروز و مـهرگان بوده است. برگزاري جشن نوروز درون دوران ساسانيان چند روز(دست کم شش روز) طول مي کشيد و به دو دوره نوروز کوچوروز بزرگ تقسيم مي شد. نوروز کوچک يا نوروز عامـه پنج روز بود و از يکم که تا پنجم فروردين گرامي داشته مي شد و روز ششم فروردين(خردادروز)، جشن نوروز بزرگ يا نوروز خاصه برپا مي شد. درون هر يک از روزهاي نوروز عامـه، طبقه‌اي از طبقات مردم(دهقانان، روحانيان، سپاهيان، پيشـه‌وران و اشراف) بـه ديدار شاه مي آمدند و شاه بـه سخنان آن ها گوش مي داد و براي حل مشکلات آن ها دستور صادر مي کرد. درون روز ششم، شاه حق طبقات گوناگون مردم را ادا کرده بود و در اين روز، تنـها نزديکان شاه بـه حضور وي مي آمدند. شواهدي وجود دارد کـه در دوران ساساني سال هاي کبيسه رعايت نمي شده است. بنابراين نوروز هر چهار سال، يک روز از موعد اصلي خود(آغاز برج حمل) عقب مي ماند و در نتيجه زمان نوروز درون اين دوران همواره ثابت نبوده و در فصل هاي گوناگون سال جاري بوده است. اردشير بابکان، بنيان گذار سلسله ساسانيان، درون سال ۲۳۰ ميلادي از دولت روم کـه از وي شکست خورده بود، خواست کـه نوروز را درون اين کشور بـه رسميت بشناسند. اين درخواست مورد پذيرش سناي روم قرار گرفت و نوروز درون قلمرو روم بـه Lupercal معروف شد. درون دوران ساسانيان، ۲۵ روز پيش از آغاز بهار، درون دوازده ستون کـه از خشت خام برپا مي د، انواع حبوبات و غلات(برنج، گندم، جو، نخود، ارزن، و لوبيا) را مي کاشتند و تا روز شانزدهم فروردين آن ها را جمع نمي د. هر کدام از اين گياهان کـه بارورتر شود، درون آن سال محصول بهتري خواهد داد. درون اين دوران هم چنين متداول بود کـه در بامداد نوروز، مردم بـه يکديگر آب بپاشند. از زمان هرمز اول مرسوم شد کـه مردم درون شب نوروز آتش روشن نمايند. هم چنين از زمان هرمز دوم، رسم سکه درون نوروز بـه عنوان عيدي متداول شد.
نوروز بعد از اسلام
از برگزاري آيين هاي نوروز درون زمان امويان نشانـه‌اي درون دست نيست و در زمان عباسيان نيز بـه نظر مي رسد کـه خلفا گاهي براي پذيرش هداياي مردمي، از نوروز استقبال مي کرده‌اند. با روي کار آمدن سلسله هاي سامانيان و آل بويه، جشن نوروز با گستردگي بيشتري برگزار شد. درون دوران سلجوقيان، بـه دستور جلال الدين ملک شاه سلجوقي تعدادي از ستاره شناسان ايراني از جمله خيام براي بهترسازي گاهشمار ايراني گرد هم آمدند. اين گروه، نوروز را درون يکم بهار قرار دادند و جايگاه آن را ثابت نمودند. بر اساس اين گاهشمار کـه به تقويم جلالي معروف شد، براي ثابت ماندن نوروز درون آغاز بهار، مقرر شد کـه هر چهار سال يک بار، تعداد روزهاي سال را (به جاي ۳۶۵ روز)، برابر با ۳۶۶ روز درون نظر بگيرند. طبق اين قاعده، مي بايست بعد از انجام اين کار درون ۷ دوره، درون دوره هشتم، بـه جاي سال چهارم، بر سال پنجم يک روز بيفزايند. اين گاهشمار از سال ۳۹۲ هجري آغاز شد. نوروز درون دوران صفويان نيز برگزار مي شد. درون سال ۱۵۹۷ ميلادي، شاه عباس صفوي مراسم نوروز را درون عمارت نقش جهان اصفهان برگزار نمود و اين شـهر را پايتخت هميشگي ايران اعلام نمود.
نوروز درون دوران معاصر
نوروز بـه عنوان يک ميراث فرهنگي درون دوران معاصر همواره مورد توجه مردم قرار داشته و هر ساله برگزار مي شود. البته برگزاري جشن نوروز بـه صورت آشکار درون برخي از کشورها توسط برخي حکومت ها براي مدت زماني ممنوع بوده است. حکومت شوروي برگزاري جشن نوروز را درون برخي از کشورهاي آسياي مركزي مانند ترکمنستان، قرقيزستان و تاجيکستان ممنوع کرده بود و اين ممنوعيت که تا زمان ميخائيل گورباچف ادامـه داشت. با اين وجود، مردم اين مناطق نوروز را به گونـه پنـهاني و يا درون روستاها جشن مي گرفته‌اند. هم چنين برخي از مردم اين مناطق براي جلب موافقت مقامات محلي نام ديگري بر روي نوروز مي گذاشتند؛ به طور مثال درون تاجيکستان، مردم با اتلاق جشن لاله يا جشن ۸ مارس سعي مي د کـه آيين هاي نوروز را بي مخالفت مقامات دولتي بـه جاي آورند. هم چنين درون افغانستان، درون دوران حکومت طالبان، برگزاري جشن نوروز ممنوع بود و اين حکومت تنـها تقويم هجري قمري را بـه رسميت مي شناخت.
نوروز درون اشعار فارسي
گويندگان ايراني از ديرباز تاکنون درون وصف نوروز و جشن فروردين کـه همراه مواهب گرانبهاي طبيعت و هنگام تجديد عهد نشاط و شادماني است، داد سخن داده‌اند و ما درون ذيل بـه برخي از لطايف اشعار پارسي درون اين موضوع اشارت مي کنيم:
بهاره:
نوروز فراز آمد و عيدش بـه اثر بر
نزد يکدگر و هر دو زده يک بدگر بر
نوروز جهان پرور مانده ز دهاقين
دهقان جهان ديده‌اش پرورده ببر بر
آن زيور شاهانـه کـه خورشيد برو بست
آورد همي خواهد بستن بـه شجر بر
و هم او درون قصيده ديگر چنين گويد:
نوروز بزرگ آمد آرايش علم
ميراث بـه نزديک ملوک عجم از جم...
فرخي ترجيع‌بند مشـهوري درون وصف نوروز دارد کـه بند اول آن چنين است:
ز باغ اي باغبان ما را همي بوي بهار آيد
کليد باغ ما را ده کـه فردامان بـه کار آيد
کليد باغ را فردا هزاران خواستار آيد
تو ي صبر کن چندان کـه قمري بر چنار آيد
چو اندر باغ تو بلبل بـه ديدار بهار آيد
ترا مـهمان ناخوانده بـه روزي صد هزار آيد
کنون گر گلبني را پنج شش گل درون شمار آيد
چنان داني کـه هر را همي زو بوي يار آيد
بهار امسال پندار همي خوشتر ز پار آيد
وزين خوشتر شود فردا کـه خسرو از شکار آيد
بدين شايستگي جشني بدين بايستگي روزي
ملک را درون جهان هر روز جشني داد و نوروزي
منوچهري مسمطي درون نوروز ساخته کـه بند اول آن اين است:
آمد نوروز هم از بامداد
آمدنش فرخ و فرخنده باد
باز جهان خرم و خوب ايستاد
مرز زمستان و بهاران بزاد
ز ابر سيه روي سمن بوي داد
گيتي گرديد چو دارالقرار
هم او درون مسمط ديگر گفته:
نوروز بزرگم بزن اي مطرب نوروز
زيرا کـه بود نوبت نوروز بـه نوروز
برزن غزلي نغز و دل‌انگيز و دلفروز
ور نيست ترا بشنو از مرغ نوآموز
کاين فاخته زان کوز و دگر فاخته زانکوز
بر قافيه خوب همي خواند اشعار
بوالفرج روني گويد:
جشن فرخنده فروردين است
روز بازار گل و نسرين است
آب چون آتش عود افروز است
باد چون خاک عبير آگين است
باغ پيراسته گلزار بهشت
گلبن آراسته حورالعين است
مسعود سعد سلمان از عيد مزبور چنين ياد کند:
رسيد عيد و من از روي حور دلبر دور
چگونـه باشم بي روي آن بهشتي حور
رسيد عيد همايون شـها بـه خدمت تو
نـهاده پيش تو هديه نشاط لهو و سرور
برسم عيد شـها باده مروق نوش
به لحن بربط و چنگ و چغانـه و طنبور
جمال‌الدين عبدالرزاق گفته:
اينک اينک نوبهار آورد بيرون لشکري
هر يکي چون نوعروسي درون دگرگون زيوري
گر تماشا مي کني برخيز کاندر باغ هست
با چون مشاطه‌اي و باغ چون لعبت گري
عرض لشکر مي دهد نوروز و ابرش عارض است
وز گل و نرگس مراد را چون ستاره لشکري
حافظ درون غزلي گفته:
ز کوي يار مي آيد نسيم باد نوروزي
از اين باد ار مدد خواهي چراغ دل برافروزي
چو گل گر خرده‌اي داري خدا را صرف عشرت کن
که قارون را غلط ها داد سوداي زراندوزي
ز جام گل دگر بلبل چنان مست مي لعلست
که زد بر چرخ فيروزه صفير تخت فيروزي
به صحرا رو کـه از دامن غبار غم بيفشاني
به گلزار آي کز بلبل غزل گفتن بياموزي
هاتف درون قصيده‌اي گويد:
نسيم صبح عنبر بيز شد بر توده غبرا
زمين سبز نسرين خيز شد چون گنبد خضرا
ز فيض ابر آزادي زمين مرده شده زنده
ز لطف باد نوروزي جهان پير شد برنا
بگرد سرو گرم پرفشاني قمري نالان
به پاي گل بـه کار جان سپاري بلبل شيدا...
همايون روز نوروز هست امروز و بيفروزي
بر اورنگ خلافت کرده شاه لافتي ماوي
قاآني درون قصيده‌اي بـه وصف نخستين روز بهار گويد:
رساند باد صبا مژده بهار امروز
ز توبه توبه نمودم هزار بار امروز
هوا بساط زمرد فکند درون صحرا
بيا کـه وقت نشاط هست و روز کار امروز
سحاب بر سر اطفال بوستان بارد
به جاي قطره همي درون شاهوار امروز
رسد بـه گوش دل اين مژده‌ام ز هاتف غيب
که گشت شير خداوند شـهريار امروز
جغرافياي نوروز
منطقه‌اي کـه در آن جشن نوروز برگزار مي شد، امروزه شامل چند کشور مي شود. نوروز هم چنان درون اين کشورها جشن گرفته مي شود. با وجودي کـه بسياري از آيين هاي نوروزي درون اين کشورها به صورت مشابه درون اين کشورها برگزار مي شود، اما برخي آيين هاي نوروز درون اين کشورها داراي تفاوت هايي با يکديگر هستند. بـه طور مثال درون افغانستان درون روز اول نوروز، سفره هفت ميوه مي چينند ولي درون ايران، سفره هفت سين مي اندازند. بعد جغرافياي نوروز با اسم نوروز يا مشابه آن بـه سراسر خاورميانـه بالکان قزاقستان تاتارستان و آسياي مركزي، چين شرقي(ترکستان چين) سودان زنگبار آسياي کوچک سراسر قفقاز که تا آستراخان آمريکاي شمالي هندوستان پاکستان بنگلادش بوتان نپال تبت محدود مي شود هم چنين کشورهايي مانند مصر و چين جزو سرزمين هايي نيستند کـه در آن ها نوروز جشن گرفته مي شد، اما امروزه جشن هايي مشابه جشن نوروز درون اين کشورها برگزار مي شود. درون تاريخ ۳۰ مارس ۲۰۰۹(۱۰ فروردين ۱۳۸۸)، پارلمان فدرال کانادا، اولين روز بهار هر سال را بـه عنوان نوروز(Nowruz Day)، عيد ملي ايرانيان و بسياري اقوام ديگر نام گذاري کرد. درون تاريخ 24 فوريه 2010 سازمان ملل متحد با تصويب يک قطعنامـه درون مقر سازمان درون نيويورک، عيد نوروز را بـه عنوان روز بين المللي نوروز و فرهنگ صلح درون جهان بـه رسميت شناخت.
آيين ها
خانـه تکاني: خانـه تکاني يکي از آيين هاي نوروزي هست که مردم بيشتر مناطقي کـه نوروز را جشن مي گيرند بـه آن پاي بندند. درون اين آيين، تمام خانـه و وسايل آن درون آستانـه نوروز گردگيري، شستشو و تميز مي شوند. اين آيين درون کشورهاي مختلف از جمله ايران، تاجيکستان و افغانستان برگزار مي شود.
آتش‌افروزي: رسم افروختن آتش، از زمان هاي کهن درون مناطق نوروز متداول شده است. درون ايران و بخش هايي از افغانستان، اين رسم به صورت روشن آتش درون شب آخرين چهارشنبه سال متداول است. اين مراسم چهارشنبه سوري نام دارد. پريدن از روي آتش درون ايام نوروز درون ترکمنستان نيز رايج است. هم چنين رسم افروختن آتش درون بامداد نوروز بر پشت بام‌ها درون ميان برخي از زرتشتيان(از جمله درون برخي از روستاهاي يزد درون ايران) مرسوم است.
سفره‌هاي نوروزي: سفره هاي نوروزي يکي از آيين هاي مشترک درون مراسم نوروز درون بين مردمي هست که نوروز را جشن مي گيرند. درون بسياري از نقاط ايران و برخي از نقاط افغانستان، سفره هفت سين پهن مي شود. درون اين سفره هفت چيز قرار مي گيرد کـه با حرف سين آغاز شده باشد؛ مثل سرکه، سنجد، سمنو، سيب و ... پهن سفره هفت سين درون ايران آداب و رسوم خاصي دارد. روي سفره آينـه مي گذارن کـه نشانـه روشنايي، شمع کـه نشانـه نورو درخشش، يک کاسه آب کـه نشانـه پاکي مي باشد. براي زيبايي سفره از سنبل استفاده مي کنند و اين جزء سين هاي هفت سين بـه حساب نمي آيد. براي تزئين سفره از تخم مرغ رنگ شده استفاده مي شود. بعد از ورود ماهي قرمز از چين بـه ايران از اين ماهي هاي کوچک جهت زيبايي سفره هفت سين استفاده مي شود هم چنين بعد از ورود اسلام بـه ايران کتاب قرآن نيز بر روي سفره قرارداده مي شود. تمامي هفت سيني کـه چيده مي شود يک معني خاص را نيز بـه همراه دارند. مثلا سيب نماد زيبايي و تندرستي است، سنجد بـه روايتي نماد عشق و محبت است، سبزه سرسبزي زندگي؛ سمنو برکت، سکه رزق و روزي و سير سمبل شفاو سلامتي است. درون کابل و شـهرهاي شمالي افغانستان، سفره هفت ميوه متداول است. درون اين سفره، هفت ميوه قرار مي گيرد، از جمله؛ کشمش سبز و سرخ، چارمغز، بادام، پسته، زردآلو و سنجد. چيدن سفره‌اي مشابه با استفاده از ميوه خشک شده، درون بين شيعيان پاکستان هم مرسوم است. علاوه بر اين، سفره هفت شين درون ميان زرتشتيان، و سفره هفت ميم درون برخي نقاط واقع درون استان فارس درون ايران متداول است. درون جمـهوري آذربايجان نيز بدون توجه بـه عدد هفت، بر روي سفره هاي نوروزي خود، آجيل قرار مي دهند.
غذاهاي نوروزي
يکي از متداول ترين غذاهايي کـه به مناسبت نوروز پخته مي شود، سمنو(سمنک، سومنک، سوملک، سمني، سمنـه) است. اين غذا با استفاده از جوانـه گندم تهيه مي شود. درون بيشتر کشورهايي کـه نوروز را جشن مي گيرند، اين غذا طبخ مي شود. درون برخي از کشورها، پختن اين غذا با آيين هاي خاصي همراه است. زنان و ان درون مناطق مختلف ايران، افغانستان، تاجيکستان، ترکمنستان و ازبکستان سمنو را به صورت دسته جمعي و گاه درون طول شب مي پزند و در هنگام پختن آن سرودهاي مخصوصي مي خوانند. پختن غذاهاي ديگر نيز درون نوروز مرسوم است. به طور مثال درون بخش هايي از ايران؛ سبزي پلو با ماهي، درون ترکمنستان، نوروزبامـه، درون قزاقستان، اويقي آشار، درون بخارا، انواع سمبوسه پخته مي شود. به طور کلي پختن غذاهاي نوروزي درون هر منطقه‌اي کـه نوروز جشن گرفته مي شود مرسوم هست و هر منطقه‌اي غذاها و شيريني هاي مخصوص بـه خود را دارد.
ديد و بازديد
ديد و بازديد عيد يا عيد ديدني يکي از سنت هاي نوروزي هست که درون بيشتر کشورهايي کـه آن را جشن مي گيرند، متداول است. درون برخي از مناطق، ياد از گذشتگان و حاضر شدن بر مزار آنان درون نوروز نيز رايج است.
مسابقات ورزشي
برگزاري مسابقات ورزشي عمومي درون معابر شـهري و روستايي، يکي ديگر از آيين هايي هست که درون برخي از کشورها بـه مناسبت نوروز برگزار مي شود. درون ترکمنستان مردان و زنان ترکمن، بازي ها و سرگرمي هاي ويژه‌اي از جمله سوارکاري، کشتي، پرش براي گرفتن دستمال از بلندي و شطرنج برگزار مي کنند. برپايي جنگ خروس و شاخ زني قوچ ها از ديگر مراسمي هست که درون ترکمنستان برگزار مي شود. درون استان هاي شمالي افغانستان نيز مسابقات بزکشي بـه مناسبت هاي مختلف از جمله نوروز برگزار مي شود.
طبيعت گردي
مردم ايران روز سيزدهم فروردين، بـه مکان هاي طبيعي مانند پارک ها، باغ ها، جنگل ها و مناطق خارج از شـهر مي روند. اين مراسم سيزده بدر نام دارد. از کارهاي رايج درون اين جشن، گره زدن سبزه و گفتن دروغ سيزده است. مراسم سيزده‌بدر درون مناطق غربي افغانستان از جمله شـهر هرات نيز برگزار مي شود. با وجودي کـه روز سيزدهم فروردين درون کشور افغانستان جزو تعطيلات رسمي نيست، اما مردم اين مناطق براي گردش درون طبيعت، عملاب و کار خود را تعطيل مي کنند. مردم اين منطقه هم چنين اولين چهارشنبه سال را نيز با گردش درون طبيعت سپري مي کنند. علاوه بر اين، ساکنان کابل درون افغانستان، درون طول دو هفته اول سال براي گردش بـه همراه خانواده بـه مناطقي کـه در آن ها گل ارغوان مي رويد، مي روند. يکي ديگر از آيين هاي نوروز کـه در آسياي مركزي و کشور تاجيکستان مرسوم است، مراسم گل گرداني و بلبل‌خواني است. گل گردان ها از دره و تپه و دامنـه کوه ها، گل چيده و اهل دهستان خود را از پايان يافتن زمستان و فرا رسيدن عروس سال و آغاز کشت و کار بهاري و آمدن نوروز مژده مي دهند.
نويسنده: مرتضي شجاعي
منبع: موسسه مطالعات ايران و اوراسيا
[نوروز، عيد باستاني ايرانيان نام لاتين فيلم هديه اي از بهشت]
نویسنده و منبع | تاریخ انتشار: Tue, 03 Jul 2018 22:20:00 +0000